چگونه از باتوم های کوهنوردی استفاده کنیم : مزایا و معایب sticks

امروزه بسیاری از کوهنوردان از باتوم در پیمایش ها و صعود های خود استفاده می کنند و روز به روز به تعداد استفاده کنندگان اضافه می شود.

این سوال همیشه برای کوهنوردان و طبیعت گردان باقی بوده که:
آیا استفاده از باتوم ضرری برای انسان دارد یا از ضروریات است؟...  
نحوه استفاده از باتوم: طول باتوم بر اساس قد فرد و شیب مسیر باید تنظیم شود و همچنین طوری که در هنگام استفاده از باتوم آرنج زاویه 90 درجه داشته باشد. در استفاه از باتوم دقت شود تا حد امکان نزدیک به خط عمود بدن باشد . 

هنگام راه رفتن بدون حمل بار و کوله پشتی تفاوتی نمی کند که از یک یا دو باتوم استفاده شود. اما در حمل بارهای سنگین برای حفظ تعادل حتما باید از دو باتوم استفاده شود.

فواید باتوم هنگامی است که از باتوم درست استفاده شود:

باتوم ها در ازای هر ساعت فعالیت کوهنوردی چندین تن وزن را از روی اندام تحتانی به دستها منتقل می کنند.

و در ازای یک روز فعالیت سنگین کوهنوردی حدود 30 تن وزن و فشار را از روی زانوهای شما منتقل می کند.

درموارد ذیل و در حمل کوله پشتی های سنگین استفاده از باتوم فشار را از روی مفاصل اندام تحتانی کم می کند:
الف: در سنین بالا وافراد سالمند

ب: در وزن بالای کوهنورد(کوهنورد سنگین وزن)

ج: ناراحتی قبلی مفاصل و ستون فقرات

د: در هنگام حمل کوله پشتی های سنگین (در برنامه های زمستانی و طولانی مدت)

ه: در هنگام کوهنوردی بر روی برف و مکانهای خیس، سبزه زار ، نرم ،هنگام عبور از رودخانه ، کوهنوردی در شرایط مه یا دید کم (در شرایط فوق حفظ تعادل نقش حیاتی برای سلامتی فرد دارد)

فواید استفاده از باتوم:

افزایش حس تعادل و ایجاد تعادل (کاهش زمین خوردن و سر خوردن و سقوط) خصوصا در خستگی های مفرط در برنامه های کوهنوردی

هنگام حمل کوله پشتی سنگین

استفاده از باتوم از افزایش بی رویه ضربان قلب در ابتدای فعالیت و شروع کوهنوردی کمک کننده است (ولی بعد از مدتی این کاهش ضربان بدلیل فعالیت ماهیچه های دست و پا ادامه پیدا نمی کند).

معایب استفاده از باتوم در کوهنوردی:

1- استفاده نادرست از باتوم (اگر فاصله بین بدن و باتوم زیاد باشد نه تنها کشیدگی در اندامها زیاد می شود بلکه هنگام چرخش درد زیادی نیز احساس خواهد شد).

2- استفاده از باتوم ها احساس تعادل را کاهش می دهد.

(استفاده مداوم از باتوم توانایی هماهنگی کوهنورد را کاهش می دهد. در مورد استفاده مکرر از باتوم، کوهنورد احساس امنیت بیشتری می کند. این اثر مخرب بوده و باعث می شود در مناطقی که صعب العبور است ، خصوصا جایی که فرد نمی تواند از باتوم استفاده کند فرد دچار مشکل شود، مانند : تیغه های باریک کوه و مسیرهای پرتگاهی)

 (متداولترین حادثه کوهنوردی : سقوط بدلیل لغزش در هنگام فرود است).

3- مکانیزم های محافظتی فیزیولوژیکی را کاهش می دهد:

استفاده مداوم از باتوم تحریک کشیدگی فیزیولوژیکی را که برای تغذیه غضروف مفصلی و ورزیده کردن و حفظ حالت کشسانی مفصل لازم است کاهش می دهد.

4- افزایش ضربان قلب به دلیل فعالیت ماهیچه های بزرگتر در اندام فوقانی(دستها).

5- راحت نبودن هنگام عکاسی یا فیلمبرداری در برنامه های کوهنوردی (دلیل پزشکی نیست). (حتی می تواند خطراتی برای کوهنورد داشته باشد)

روش صحیح راه رفتن و کوهنوردی وجلوگیری از کشش شدید عضلات اندامها:

لازم است کوهنوردان به دلایل فیزیولوژیکی – حرکتی (سیستم گیرنده های عمقی مفاصل ) روش صحیح پیمایش و کوهنوردی را برای حفظ حالت کشسانی ، ایمنی و کم فشار بودن مفصل ، نحوه استفاده صحیح از باتوم را آموزش دیده و بیاموزند.

عوامل مهم درمیزان فشار وارده بر مفاصل اندام تحتانی:

وزن بدن (خصوصا وزن زیاد کوهنورد)

وزن کوله پشتی

روش صحیح پایین رفتن از کوه

توصیه ها:

کوهنورد باید با قدم های کوتاه، ضربه گیر و متغیر (از لحاظ نحوه قدم برداری) تا جایی که می تواند جلوی کشیدگی اندامها را بگیرد. یعنی قدم برداشتن درهنگام فرود باید کوتاه، کشش دار، و تا حد امکان آرام باشد. (نه آنقدر آرام که موجب خستگی عضلات چهارسر ران وعضلات جلو ران گردد)

ضمنا از دویدن در سراشیبی ها و برداشتن قدم های بلند بپرهیزید و در راههای باریک و خطرناک از طناب بعنوان کمک و حمایت استفاده کنید.

مسیر های فرود را میانبر نزنید.

برنامه های کوهنوردی را متناسب با توانایی بدنی خود انتخاب کنید.

با رعایت موارد فوق میتوان ده ها سال به ورزش کوهنوردی بدون بروز عوارض ارتوپدی و مفصلی پرداخت.

مصرف مایعات در حین کوهنوردی:

 اگر کوهنوردان به نوشیدن زیاد مایعات عادت کنند مشکلات مفصلی کمتری برایشان بوجود میآید زیرا مفاصل از بی آبی رنج می برند. بخصوص در طول ضرب دیدگی های خفیف و مداوم غضروف ها (به ویژه در

زانوها هنگام پایین رفتن از کوه ) مشکل کم آبی بیشتر نمود پیدا می کند، زیرا غضروف ها دارای رگ نیستند و اولین جایی هستند که از بی آبی دچار مشکل می شوند.

استفاده از باتوم در کوهنوردی نباید عادتی و همیشگی باشد. و نباید از آن در تمامی مسیرها استفاده کرد بخصوص استفاده دائمی از باتوم در کودکان و نوجوانان جایز نیست.

در استفاده از باتوم باید فوائد و مضرات آن در نظر گرفته شود سپس در مورد کاربرد آن تصمیم گرفته شود.

باتوم را طوری حمل و استفاده نمایید که در صورت نیاز به دستانتان و عدم نیاز به باتوم بتوانید آن را براحتی در کوله پشتی خود قرار داده و قسمت تیز باتوم بسمت پایین باشد تا خطر یا مزاحمتی برای کوهنورد پشتی شما نداشته باشد.

مترجم: استفاده از باتوم می تواند در تقویت عضلات دستهای کوهنورد موثر باشد همانطور که می دانیم کوهنوردان بخاطر نوع و شیوه ورزش کوهنوردی اکثرا از پاهای خود استفاده می کنند که بمرور زمان می تواند باعث ضعف نسبی عضلات دستهای آنان گردد که با استفاده از باتوم می توانند جلوی این ضعف نسبی عضلات دست را بگیرند.

 ترجمه و برگرفته از کمیسیون پزشکی اتحادیه جهانی کوهنوردی : دکتر حمید مساعدیان